Ramses, Kadeş Savaşı Kitap Özeti

KİTABIN ADI : Ramses, Kadeş Savaşı
KİTABIN YAZARI : Christian JACQ
YAYINEVİ VE ADRESİ : Remzi Kitabevi
BASIM YILI : 1999
KİTABIN KONUSU
Kitap, M.Ö. 13. yy.da Mısır firavunu I. Seti’nin ölümünden sonra
yerine geçen oğlu II. Ramses’in firavunluk döneminde ülkesinde ve
çevresinde dönen entrikaları ve Mısır’ı tehdit eden Hititlilerle yapılan
Kadeş savaşını anlatmaktadır.
KİTABIN ÖZETİ
II. Ramses, babası I. Seti’nin ölümünden sonra M.Ö. 1279 yılında
tahta çıkmıştır. Ancak genç yaşı ve deli dolu haraketleri ile tepkiler
almıştır. Bu işi yapabilecek, yani Mısır’ı yönetecek bir firavun olarak
görülmemiştir. Ayrıca kendisinin firavun olması gerektiğini düşünen
ağabeyi Şenar’ın da büyük düşmanlığına maruz kalmıştır. Bunlara rağmen
Ramses, büyük başarılara imza atmış, çeşitli yerlere tapınaklar
yaptırmış, ve Memfis’te bulunan ülke merkezini Pi-Ramses’e taşımıştır.
Böylece çevre ülkelerin oluşturdukları tehlikelere karşı yapılan savunma
savaşlarını da daha hakim bir yerden yönetmeyi amaçlamıştır.

Fakat ağabeyi Şenar, vazo ticareti ile uğraşır görünen bir Hitit casusu
ile işbirliği yaparak kardeşi Ramses’ı Hititliler karşısında yenik
duruma düşürüp onun yerine firavun olmayı ve ülkeyi yönetmeyi
amaçlamıştır. Kızkardeşi Dolant ve kocası, kendini Libyalı bir büyücü
olarak tanıtan Ofir isimli, Hitit casus şebekesinin başı olan birinin
yalanlarına uyarak Ramses’e ve karısı Nefartari’ye karşı çeşitli
kötülükler yapmaya kalkışmışlardır. Ofir, tek tanrılı bir dini yaymaya
çalışan biri olarak kendini tanıtmış, Ramses’in veyandaşlarının inandığı
tanrıların sahte olduğuna ve ülkeyi felakete götüreceğine halkı
inandırarak taraftar toplamaya başlamıştır. Böylece, çok tanrılı bir din
anlayışı olan Mısır’da iç kargaşalık yaratmaya çalışmıştır. Aynı
zamanda Ramses’e ve karısına karşı büyüler yapmış onları yok etmeye
çalışmıştır. Fakat bütün bunların altında yatan asıl amaç yaptığı
casusluğu örtbas etmek Hititlilere daha rahat bir biçimde mesajlarını
iletmektir.
Bütün bu olumsuzluklara rağmen, talih Ramses’ten yanadır. Ayrıca yakın
arkadaşlarından dışişleri ustası Aşa, büyücü Seatu ve başkatibi Ameni
ona her konuda yardım etmekte bütün kötülüklere karşı onun yanında yer
almaktadırlar. Ayrıca Ramses’in yakın korumalığını üstlenen aslanı ve
köpeği de ona hiçbir düşmanı yaklaştırmamaktadır.
Ülke içinde bu olaylar meydana gelirken ülkeyi ve Ramses yönetimini yok
etmeyi amaçlayan bu kadar faaliyetin yanında dış tehdit olan Hititliler
de boş durmamakta Mısırlılara karşı bir saldrı planlamaktadırlar.
II. Ramses, bütün bunları izledikten sonra ülkesini ve askerlerini bu
savaşa hazırlamaya başlamıştır. Emrindeki komutanlar ve askerler ise bu
savaşın ülkeyi felakete sürükleyeceğini Hititlilerin Mısır’ı yenip
ülkeyi paramparça edeceklerini savunuyorlardı. Fakat Ramses kendinden
emin bir şekilde savaşın ülkesi ve firavunluğu için gerekli olduğunu
ileri sürerek adamlarını ikna etmiştir.
Bir süre sonra hazırlıklarını tamamlayan Ramses ilk olarak
Hititlilerin ele geçirdiği kaleleri kolaylıkla geri alır. Daha sonra
gözde kalesi olan Kadeş’te çarpışmaya karar verir. Bu kararda en önemli
etken, Hititlilerin içine casus olarak sızan Aşa’nın verdiği bilgiler
olmuştur. Çünkü Aşa Hititlilerin içine sızp onların saldırı planladığını
öğrenmiştir.
Ramses de bunun üzerine Kadeş’e doğru harekete geçmiştir. Amacı Kadeş’i
ele geçirmektir. Bu amaçla emrindeki dört tümen ve yardımcı kuvvetlerle
bugünkü Suriye’de çeşitli kaleleri ele geçirir. Oradan da Kadeş’e
yönelir. Buna karşılık da Hititlerin imparatoru Muvatallis Kendisine
bağlı devletlerden büyük bir birlik oluşturur. Tabii bu arda Hititliler
arasında da çeşitli iktidar savaşları olmaktadır. Hitit İmparatoru
Muvatallis oğlu Urhi-Teşhup’a orduyu eğitme görevi vermiştir fakat ona
güvenmemektedir. Bu nedenle asıl savaş planını oğluna açıklamamış,
yerine onun kardeşi iyi bir diplomat olan Hattuşil ile ortaklaşa bir
plan geliştirmiştir. Muvatallis, bu savaşın kendi imparatorluğunu
sağlamlaştırmak ve Hititlilerin yayılmacı politikasına ters düşmediğini
göstermek ister. Oğlu Urhi-Teşhup da savaşın başarısına sahip çıkarak
iyi bir komutan olduğunu kanıtlayıp babasının tahtına geçmeyi
planlamaktadır.
Muvatallis, kendi birliklerini ve bağlı devletlerden oluşturduğu
birliği kentin arkasındaki tepeye saklar, fakat ordunun daha kuzeyde
Halep’te olduğu yönündeki yanıltıcı haberleri yayar. Ramses’in Kadeş
yakınlarına geldiğinde çıkardığı bir keşif kolu, köylü kılığında iki
Hititli öncü askeri yakalayıp getirir. Bu askerlerin söylediklerine
kanarak Asi ırmağı vadisi boyunca dar bir yürüyüş kolu halinde
ilerlemeye başlayan Ramses ve ordusu tepenin ardından çıkan Hititlilerle
karşılaşınca şaşkına döner. Hititliler ırmağı geçerek Mısırlıların bir
tümenini bozguna uğratır ve Mısır kampına doğru hücuma başlarlar.
Ardından bir tümeni daha dağılan Ramses, Hititlilere arkadan saldıran
yardımcı kuvveti ve kendisinde bulunduğu iddia edilen güneşin gücüyle
Hititlileri ırmağın kıyısına kadar itmeyi başarır.Hatta Hititliler bir
süre sonra Kadeş kalesine sığınmak zorunda kalırlar.
Muvatallis, savaşın galibi olarak Ramses’i gösteren ve kendisini
yenilmiş ilan eden resmi bir belgeyi Ramses’e vererekyenilgiyi kabul
eder. Böylece Ramses, Aşa’yı kurtarır ve arkadaşlığa verdiği önemi
kanıtlar.
Daha sonra ülkesine dönen Ramses başarılı bir komutan ve güçlü bir
firavun olarak ülkesinde coşkuyla karşılanır. Burada ağabeyi Şenar,
yaptığı kötülükler ve işlediği suçlardan dolayı tutuklanır. Fakat
ellerinden kaçar. Casus Ofirde ülkeden kaçar. Ofir’in etkisinde kalan
Musa Ramses’in kızkardeşinin kocasını öldürdükten sonra ülkeden kaçar ve
Yahudileri biraraya getirmeye çalışır. Yavaş yavaş tektanrıcı anlayış
içinde Tanrı’ya yönelmiş peygamberliğini ilan ederek firavuna karşı
çıkmaya hazırlanmaktadır. Bu arada casus Raya, bir kaza sonucu ölür.
Firavun II. Ramses’in ülkesi ve firavunluğu o anda tehlikeden arınmış
görünmektedir. Fakat tehlikeler tamamen yok olmamıştır. Ramses’in bütün
düşmanları ona ve Mısır topraklarına karşı tekrardan güçbirliği yapıp
saldırmak için uygun zamanı beklemektedirler.
KİTABIN ANA FİKRİ
Ağabeyi ve düşmanları tarafından engellenmek istenen II. Ramses’in
hayat serüveni boyunca yaşadıklarını ve Mısır’a kazandırdıklarını
anlatmaktadır.
KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE ŞAHISLERIN DEĞERLENDİRİLMESİ
II.Ramses: Mısır kralıdır.
Nefertari : II.Ramses’in karısıdır.
Musa : II.Ramses’in yakın arkadaşlarından birisidir.
Aşa : Mısır’ın dışişleri bakanıdır.
Ameni : Sandalet taşıyıcısı ve başkatiptir.
Şenar : II.Ramses’in ağabeyidir.
Dolant : II.Ramses’in kızkardeşidir.
Ofir : Libyalı büyücü ve casus şebekesinin başıdır.
Raya :Vazo ticaretiyle uğraşan Hitit casusudur.
Mutavallis : Hitit imparatorudur.
KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER
Her ne kadar kitapta bir tarihi olay ele alınıyor olsa da, eser bir
tarih kitabı veya bilimsel araştırma şeklinde ele alınmıştır. Kitap
durağan ve tasvirlerle bezenmişti. Buna ek olarak tam bir subjektiflikle
anlatılmıştır. Zaman zaman zor sıkılan okurların bile sınırlarına
dayandığını söylemeliyim.
Birbirinden bağımsız gibi görünen bir sürü olayın kitabın sonunda
kesişmesi ise kitabın üslubuna ayrı bir renk katmış. Kitap öyküsü ve
sürükleyici serüveni açısından oldukça başarılı olmuş. Fakat çeviri bir
kitap olmasından kaynaklandığını düşündüğüm büyük bir boşluk kendini
hissettirmiş.
Christian JACQ HAKKINDA KISA BİLGİ
1947′de Paris’te doğdu. 13 yaşındayken hayatına yön verecek kitabı
okudu: Jacques Prienne’nin “Eski Mısır Uygarlığı Tarihi”. Bunu takip
eden 5 yıl içinde 8 roman yazdı. Böylece edebiyat kariyeri başlayan
Jacq, 50 yaşına geldiğinde 50′nin üstünde eser vermişti. 17 yaşında
Mısır’da geçirdiği balayı sırasında II. Ramses’in devrilmiş olan dev
heykeliyle ilk kez karşılaştı. Jacq’ın kaderi artık belirlenmişti. 21
yaşında Sorbonne Üniversitesi’nde Mısır bilimi (Egyptology) ve arkeoloji
eğitimi gördü. Çalışmalarını sürdürüp Eski Mısır konusunda doktora
yaptı. 1986′da doktora tezi Editions du Rocher tarafından yayınlandı.
Böylece akademik kariyeri ve ünü sağlamlaştı. 20 bilimsel makale
yayınladı. “Büyük Firavunların Mısır” adlı makalesi 1981′da Academie
Française ödülünü aldı. 1987′de yazdığı “Mısırlı Champollion” adlı
romanıyla dikkatleri çekti ve büyük bir ün kazandı. Tehlikede olan
tarihi alanların korunması için halen başkanlığını sürdürdüğü Ramses
Enstitüsü’nü kurdu. 1995 yılında Alexander Dumas’nın ve 19. yüzyılın
diğer ünlü dizi roman yazarlarının izinden giderek II. Ramses’in
hayatını anlatan 5 ciltlik romanını yazdı.